Kiedy następuje utrata wartości składnika aktywów?

Zgodnie z zapisami MSR 36 można określić utratę wartości jako sytuację, gdy wartość bilansowa określonego składnika RAT (rzeczowe aktywa trwałe) nie zostanie w przyszłości odzyskana w toku prowadzonej działalności. Jednostka nie odzyska wartości netto danej pozycji (np. pojazdu, maszyny, gruntu, budynku), jeżeli spełnione są dwa warunki:

– przyszłe wykorzystanie składnika np. przy świadczeniu usług, produkcji lub działaniach wspierających nie będzie na tyle dochodowe, aby pokryć wartość netto,

– sprzedając składnik dzisiaj jednostka poniosłaby na tej transakcji stratę (za cenę niższą niż wartości netto).

Aby można było mówić o utracie wartości, oba powyższe warunki muszą być spełnione. W sytuacji gdy bieżąca cena rynkowa (po pomniejszeniu o oszacowane koszty sprzedaży składnika) jest wyższa niż wartość netto, utrata wartości nie nastąpiła. Analogicznie utrata wartości nie wystąpi, jeżeli przyszłe wpływy ze sprzedaży produktów, towarów lub usług są na tyle wysokie, aby pokryć wydatkowane koszty operacyjne oraz wartość netto składnika RAT.

Przedstawiając powyższe warunki MSR 36 wprowadza pojęcie wartości odzyskiwalnej. Wartość odzyskiwalna jest to kwota wyższa z wartości godziwej pomniejszonej o koszty zbycia lub wartości użytkowej.

Wartość godziwa pomniejszona o koszty zbycia odzwierciedla kwotę, jaką można by uzyskać ze sprzedaży składnika na warunkach rynkowych. Z kolei wartość użytkowa odzwierciedla wartość z dalszego użytkowania składnika – jest to suma zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych netto, które są oczekiwane z dalszego wykorzystania danej pozycji. Wybór wyższej z zaprezentowanych kwot wynika z założenia racjonalności działań kierownictwa. Jeżeli wartość godziwa (rynkowa) składnika jest wyższa niż wartość z dalszego jego użytkowania, to kierownictwo kierując się racjonalnymi przesłankami powinno sprzedać składnik. Jeśli z kolei wartość możliwa do zrealizowania z dalszego użytkowania danej pozycji byłaby wyższa niż jego cena rynkowa, wówczas kierownictwo najprawdopodobniej utrzymałoby składnik dla celów dalszego wykorzystania.